Söz Konusu Bile Değil: Bu İfade Gerçekten Ne Anlatıyor?
Hepimiz, bir konuda daha fazla düşünmeden, derinlemesine tartışma yapmadan, bazen de bir şeyleri göz ardı ederek “Söz konusu bile değil” şeklinde bir ifade kullanmışızdır. Peki, bu kadar kolayca kullanılan bu ifade, gerçekten ne anlama gelir? Kendimizi bu kadar hızlıca bir şeyin dışına iterek, ne kazanıyoruz? Bu yazı, “söz konusu bile değil” ifadesine dair cesur bir eleştiri olacak. Hazır mısınız?
“Söz Konusu Bile Değil” İfadesinin Yüzeysel Anlamı
Dilimize kök salmış bu ifade, genellikle bir durumun, bir düşüncenin ya da bir teklifin “gereksiz”, “önemsiz” ya da “çok uzak” olduğunu belirtmek için kullanılır. Kişisel, sosyal veya iş hayatındaki birçok durumda karşımıza çıkar. Birisinin önerisi reddedildiğinde, birinin düşüncesi hiçe sayıldığında, ya da bir konunun çok “önemsiz” olduğu iddia edildiğinde duyduğumuz o ezberlenmiş cümledir: “Söz konusu bile değil.”
Ancak bu ifade, dilin sahip olduğu gücü ve anlamı derinden sorgulamadan kullanılacak bir araç mıdır? Eğer her karşılaştığımızda bu kadar basit bir şekilde her şeyi reddedersek, elimizde ne kalır? Söz konusu bile olamayacak kadar önemsiz olan bir fikir gerçekten var mı? İşte bu sorular, bizi “söz konusu bile değil” ifadesini eleştirel bir şekilde düşünmeye itiyor.
İfadenin Zayıf Yönleri: Yüzeysel Bir Reddediş
Bu ifadeyi kullandığımızda, genellikle karşılaştığımız durumu detaylandırmaktan, sorunu çözmekten ya da üzerinde düşünmekten kaçmış oluruz. Yani, bu ifade aslında bir bakıma bizi tembelleştiren, derinlemesine düşünmeyi engelleyen bir araçtır. Bir öneri ya da bir konu “söz konusu bile değil” denerek ne kadar hızlıca reddedilmiş olursa olsun, bunun gerisinde bazen önemli bir fırsat, değerli bir fikir ya da önemli bir konu yatıyor olabilir. Fakat biz, bu kadar kolayca “söz konusu bile değil” diyerek, fikirleri kökünden yok etmiş oluruz.
Ayrıca, bu tür ifadeler genellikle sadece kişisel rahatlık sağlamak için kullanılır. Kişi, karşısındaki kişiyi ya da durumu dikkate almayı reddederek, tek taraflı bir üstünlük kurar. Bu tür “yok sayma” davranışları, özellikle toplumsal ilişkilerde büyük sorunlara yol açabilir. Çünkü aslında, bir şeyi “söz konusu bile etmemek”, bir anlamda karşıdaki kişiyi ya da durumu değersizleştirmektir. Bu tutum, daha derin ve sağlıklı bir iletişimin önündeki engellerden biridir.
Toplumsal Perspektiften: Ne Kadar Haklıyız?
Toplumlar, bazen bazı konuları ya da tartışmaları “söz konusu bile edilmemesi gereken” meseleler olarak kodlayabilirler. Özellikle tabular, utanç verici durumlar ve zor meseleler için kullanılan bu ifade, genellikle sorunları görmezden gelmek ya da tartışmaların önüne geçmek için bir kalkan olarak işe yarar. Ancak, bu sadece toplumsal olarak ne kadar rahatsız edici bir durumu göz ardı etme eğiliminde olduğumuzu gösterir. Her şeyin söz konusu olmaması gerektiğini düşündüğümüzde, kimse gerçek bir çözüm geliştirme fırsatını yakalayamaz.
Örneğin, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, ekonomik adaletsizlik, ya da iklim krizi gibi çok önemli meseleler karşısında “söz konusu bile değil” diyerek bu problemleri “küçültmeye” çalışmak, yalnızca sorunun daha da büyümesine yol açar. İnsanlar, bu tür meselelerin önemini küçümsemek yerine, tartışılması gerektiğini kabul etmeli, fikirlerin ve çözümlerin gelişmesine zemin hazırlamalıdır.
Eleştirel Bakış: Harekete Geçmek İçin “Söz Konusu Bile Değil” Demek Ne Kadar Sağlıklı?
Bu tür ifadelerin sıkça kullanılması, genellikle pasif bir yaklaşımı besler. İnsanlar sorunları ele almadan, çözüm üretmeden, sadece “söz konusu bile değil” diyerek, problemden kaçmaya çalışırlar. Bu bakış açısının en tehlikeli yönlerinden biri, toplumu ya da bireyi değişimden, gelişimden ve gerçek tartışmalardan uzak tutmasıdır.
İçinde bulunduğumuz bu dijital çağda, her şey hızla değişiyor ve fikirler daha önce hiç olmadığı kadar hızlı yayılabiliyor. Bu, bizi daha fazla konuşmaya, daha fazla tartışmaya ve daha fazla sorgulamaya itmelidir. Ancak “söz konusu bile değil” demek, bu dönüşümü engeller. Kendi küçük dünyamızda sorunları hallettiğimizi düşünerek, başkalarının fikirlerine ya da daha büyük meseleler karşısında ses çıkarmayarak, aslında toplumsal gelişimin önüne geçiyoruz.
Sonuç: Söz Konusu Bile Değil mi? Yoksa Tam Tersine, Tam da Konusu Olmalı?
“Söz konusu bile değil” demek, aslında bize konfor alanı sağlar. Ama gerçeklik, bu kadar kolayca çözülemeyecek kadar karmaşıktır. Kendi küçük dünyamızda, herhangi bir sorunla yüzleşmekten kaçınarak ya da bir konuyu göz ardı ederek ne kazandığımızı sorgulamamız gerekmez mi? Gerçekten de “söz konusu bile değil” demek, çözüm üretmenin veya toplum olarak ilerlemenin önünde bir engel mi?
Yoksa, bu ifadeyi daha dikkatli kullanarak, hayatımıza daha sağlıklı ve gerçekçi bir şekilde yaklaşmanın zamanı mı geldi? Bu konuda ne düşünüyorsunuz? “Söz konusu bile değil” dediğiniz bir konu üzerinde düşünmeye ve tartışmaya ne dersiniz?